Nơi từng vang vọng tiếng máy móc sản xuất những chiếc xe hơi đầu tiên của Việt Nam, nay đã trở thành một trung tâm thương mại sầm uất. Hành trình của tòa nhà Saigon Xe Hơi Công ty là câu chuyện về sự chuyển mình của thời gian, về sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại. Hãy cùng Đỡ Buồn nhìn lại hành trình lịch sử tòa nhà Saigon Xe Hơi Công ty nhé!
TÒA NHÀ SAIGON XE HƠI CÔNG TY
– một biểu tượng của Sài Gòn xưa, đã từng sừng sững giữa lòng thành phố. Xây dựng từ đầu thế kỷ 20, công trình này mang đậm phong cách kiến trúc Pháp cổ điển với những đường nét tinh xảo và hài hòa.
Ban đầu, là biểu tượng của sự phồn thịnh Sài Gòn với tòa nhà Etablissements Jean Comte, đại lý xe hơi Peugeot danh tiếng. Sau hơn 7 thập kỷ, dấu ấn kiến trúc Pháp cổ kính ấy đã nhường chỗ cho Diamond Plaza, một biểu tượng mới của sự hiện đại và phát triển thương mại.
Được thành lập từ năm 1911 bởi ông Jean Baptiste Antoine Comte, công ty này nhanh chóng trở thành một địa chỉ quen thuộc của những người yêu xe hơi. Tại đây, người ta có thể tìm thấy những mẫu xe sang trọng nhất thời bấy giờ như Peugeot, Hotchkiss, Dodge, Packard, Saurer… thậm chí cả những chiếc xe đạp gắn máy Vélo Solex nhỏ nhắn.
SAIGON XE HƠI CÔNG TY TRƯNG BÀY CÁC DÒNG XE HƠI TÂN TIẾN NHẤT THẾ GIỚI
Tọa lạc tại vị trí đắc địa, ngay sau lưng Nhà thờ Chánh tòa Sài Gòn, tòa nhà đã chứng kiến biết bao thăng trầm của lịch sử. Sau năm 1955, đại lộ này được đổi tên thành Thống Nhứt và sau năm 1975 là đường 30/4, nay là đường Lê Duẩn.
Trong kho tàng hình ảnh hiếm có về Sài Gòn xưa, ta bắt gặp những bức ảnh quý giá chụp bên trong Tòa Nhà Saigon Xe Hơi Công Ty. Những hình ảnh này hé lộ một không gian trưng bày xe hơi vô cùng ấn tượng của thập niên 1930 – 1940:
Đây là nơi giới thiệu những mẫu xe tiên tiến nhất thời bấy giờ, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp ô tô thế giới tại Sài Gòn.
Một vài hình ảnh khác của tòa nhà Saigon Xe Hơi Công Ty:
Xây dựng từ đầu thập niên 1870, tòa nhà trên đại lộ Norodom nhanh chóng trở thành một trong những công trình kiến trúc nổi bật nhất Sài Gòn. Với thiết kế rộng rãi và bề thế, công trình này được chọn làm nơi tổ chức các buổi diễu binh, duyệt binh quy mô lớn.
Những hình ảnh tư liệu từ đầu thập niên 1950 đã ghi lại những khoảnh khắc lịch sử đáng nhớ tại đây. Tòa nhà, với vẻ đẹp cổ kính và bề thế, đã trở thành phông nền hoàn hảo cho những đoàn quân diễu hành hùng tráng, khơi gợi trong lòng người dân niềm tự hào dân tộc.
Ít ai biết rằng, Etablissements Jean Comte không chỉ là đơn vị tiên phong trong việc phân phối xe hơi cao cấp mà còn là nhà phân phối đầu tiên của chiếc xe đạp gắn máy Vélo Solex tại Sài Gòn vào những năm cuối thập niên 1940.
Năm 1960 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi tòa nhà này chính thức trở thành trụ sở của Saigon Xe Hơi Công Ty. Sau khi giành lại quyền đại lý Citroen từ công ty Bainier, Société Automobile d’Extrême-Orient đã giao lại cho ông Henri Hospital, chủ của Garage Citroen ở đường D’Espagne, để thành lập nên công ty mới này bằng cách mua lại Etablissements Jean Comte.
Trước đó, công ty này đã thành công lấy lại quyền đại lý Citroen từ tay đối thủ cạnh tranh là công ty Bainier và giao cho ông Henri Hospital, chủ của Garage Citroen nổi tiếng trên đường D’Espagne (nay là Lê Thánh Tôn), điều hành. Sự hợp nhất này đã tạo ra một “đế chế” ô tô hùng mạnh, cung cấp đa dạng các dòng xe từ bình dân đến cao cấp, đáp ứng nhu cầu của mọi đối tượng khách hàng.
XE LA DALAT – DÒNG XE DÀNH RIÊNG CHO NGƯỜI VIỆT
Năm 1969, trước nhu cầu sở hữu ô tô ngày càng tăng của người Việt, hãng Citroën đã quyết định tạo ra một mẫu xe đặc biệt dành riêng cho thị trường Việt Nam. Đó là chiếc La Dalat, một sản phẩm kết hợp hài hòa giữa công nghệ hiện đại của Pháp và sự thấu hiểu nhu cầu của người tiêu dùng Việt.
Ý tưởng cho ra đời La Dalat xuất phát từ mong muốn tạo ra một chiếc xe vừa bền bỉ, tiết kiệm nhiên liệu, lại dễ dàng sửa chữa và thay thế phụ tùng. Chính vì vậy, La Dalat được thiết kế dựa trên nền tảng của hai mẫu xe nổi tiếng của Citroën là Méhari và Baby Brousse, vốn đã được khẳng định qua thời gian ở các thuộc địa cũ của Pháp.
La Dalat không chỉ là một chiếc xe mà còn là biểu tượng của sự tự chủ và sáng tạo của ngành công nghiệp Việt Nam. Hầu hết các bộ phận, từ đèn, kèn đến ghế ngồi, đều được sản xuất ngay tại Saigon Xe Hơi Công Ty. Thậm chí, các bộ phận như cánh cửa và kính xe có thể được “tự chế” tại các xưởng cơ khí thủ công, giúp giảm chi phí sản xuất và tạo ra một chiếc xe đậm dấu ấn Việt Nam.
Với phương châm “Dễ sản xuất, Dễ trả tiền“, La Dalat nhanh chóng trở thành lựa chọn hàng đầu của tầng lớp trung lưu Việt Nam. Dù không bóng bẩy như xe nhập khẩu, La Dalat hấp dẫn nhờ khả năng thích ứng cao với đường xá và khí hậu Việt Nam.
Xe La Dalat không chỉ có một loại duy nhất mà có nhiều kiểu dáng khác nhau. Loại rẻ nhất có mui bằng bạt, không có cửa kính ở hai bên, nhìn giống xe jeep nhưng khung xe có độ an toàn thấp hơn. Loại này giá vừa tầm hơn so với loại có cửa kính và mui thông thường, với giá ban đầu khoảng 360 ngàn, sau đó tăng lên khoảng 500-600 ngàn.
Về thông số kỹ thuật, xe La Dalat có động cơ 4 thì, 602 phân khối, 31 mã lực, với 2 xi-lanh đối nằm ngang. Xe có hộp số tay 4 cấp và truyền động trục bánh trước. Trọng lượng xe đầu tiên dao động từ 480 đến 590 kg tùy theo kiểu dáng, còn kiểu xe thùng nặng 770 kg.
Dù mang thương hiệu Citroën của Pháp, nhưng La Dalat lại được xem là một sản phẩm “Made in Vietnam” thực thụ. Với tỷ lệ nội địa hóa cao, La Dalat đã khơi dậy niềm tự hào dân tộc và góp phần xây dựng ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.
Dù doanh số trung bình mỗi năm đạt khoảng 1000 chiếc, nhưng so với xe nhập khẩu, con số này vẫn khiêm tốn. Điều này cho thấy, để một thương hiệu ô tô nội địa tồn tại và phát triển bền vững, cần có đầu tư, công nghệ và sự hỗ trợ từ chính phủ.
Mặc dù không đạt được thành công như mong đợi, La Dalat vẫn đi vào lịch sử ngành xe hơi Việt Nam như là thương hiệu xe “made in Vietnam” đầu tiên.
Sự thay đổi chế độ chính trị và những biến động kinh tế – xã hội sau năm 1975 đã để lại những dấu ấn sâu đậm trên nhiều lĩnh vực, trong đó có ngành công nghiệp ô tô. Saigon Xe Hơi Công ty, cùng với những chiếc La Dalat, đã trở thành một phần của ký ức.
Nhà máy sản xuất, nơi từng vang vọng tiếng máy móc, dần trở nên hoang tàn. Và rồi, để nhường chỗ cho sự phát triển của đô thị, tòa nhà này đã bị phá bỏ. Diamond Plaza, một biểu tượng của sự hiện đại và phồn hoa, đã mọc lên trên nền móng của một quá khứ đã qua.
