CÂY XĂNG Ở SÀI GÒN XƯA NHỮNG NGÀY ĐẦU XUẤT HIỆN
Trước năm 1975, Sài Gòn không chỉ nổi bật với sự nhộn nhịp của các phương tiện giao thông mà còn ghi dấu ấn với hệ thống cây xăng độc đáo, đặc biệt là các cây xăng “tự phục vụ” đầu tiên. Trong thời kỳ thị trường xăng dầu chủ yếu do Shell chiếm ưu thế, Sài Gòn đã tiên phong với hình thức bơm xăng tự động, mang lại sự minh bạch và tiện lợi cho người tiêu dùng.
Những cây xăng huyền thoại như ở ngã tư Hai Bà Trưng, Hiền Vương, và Hồng Thập Tự không chỉ phản ánh sự phát triển đầy tiềm năng của ngành xăng dầu mà còn là chứng nhân cho sự chuyển mình của thành phố qua các thời kỳ.
Trước thập niên 1960, thị trường xăng dầu miền Nam do hãng Shell chiếm ưu thế với khoảng 60% thị phần. Tuy nhiên, từ năm 1963, các hãng khác như Caltex và Esso (được ghi là ExxonMobil tại Việt Nam) cũng bắt đầu gia tăng sự hiện diện của mình, mặc dù Shell vẫn đang là thương hiệu phổ biến nhất. Một câu slogan nổi tiếng thời bấy giờ là: “Yêu Xe là Yêu Shell”.
Điều đặc biệt là từ giữa thập niên 1960, Sài Gòn đã có những cây xăng “tự phục vụ” đầu tiên. Với hệ thống này, người dùng có thể tự bơm xăng và sau đó chỉ cần vào quầy thu ngân để trả tiền theo số lít hiển thị trên đồng hồ bơm. Hình thức này giúp hạn chế tình trạng gian lận và bơm thiếu từ phía nhân viên cây xăng. Các cây xăng tự phục vụ chủ yếu tập trung ở các quận nội đô của thành phố.
THƯƠNG HIỆU CÂY XĂNG KHẮP SÀI GÒN
Một số cây xăng nổi tiếng ở Sài Gòn từ hơn nửa thế kỷ trước đến nay vẫn còn tồn tại, mặc dù đã chuyển đổi thương hiệu. Chẳng hạn, cây xăng ở ngã tư Hai Bà Trưng – Trần Cao Vân ngày nay vẫn giữ nguyên tên đường và là cây xăng của Petrolimex. Vị trí này trước đây thuộc về Mobil, một trong những thương hiệu xăng dầu lớn có tiếng trong thời kỳ đó.
Tương tự, cây xăng ở ngã tư Hiền Vương – Pasteur hiện nay là cây xăng Petrolimex ở góc Võ Thị Sáu – Pasteur.
Cây xăng ở góc Hồng Thập Tự – Pasteur ngày nay là cây xăng Petrolimex tại góc Nguyễn Thị Minh Khai – Pasteur.
Và cây xăng Caltex đầu đường Cách Mạng 1/11 – Võ Tánh giờ là cây xăng MIPEC ở góc Hoàng Văn Thụ – Nguyễn Văn Trỗi.
Cây xăng Esso ở ngã ba Nguyễn Cư Trinh – Trần Hưng Đạo, gần Metropole Hotel, hiện đã được thay thế bằng khách sạn 5 sao Pullman.
Cây xăng Caltеx này ở phía bùng binh chợ Bến Thành. Cây xăng đối diện chợ Bến Thành, một trong những trạm xăng lớn nhất Sài Gòn trước đây, đã bị giải tỏa để xây dựng ga tàu điện.
Những cây xăng khác như Shell ở góc Hiền Vương – Duy Tân nay là cây xăng MIPEC tại góc Võ Thị Sáu – Phạm Ngọc Thạch.
Cây xăng Shell ở góc Trần Hưng Đạo – Nguyễn Biểu vẫn là cây xăng ở vị trí này cho đến nay.
Cây xăng Esso ở ngã tư Phú Nhuận hiện là cây xăng Petrolimex, còn cây xăng Shell trên đường Võ Tánh giờ là cây xăng Petrolimex trên đường Hoàng Văn Thụ.
Cây xăng Esso trên đường Trần Quốc Toản, góc Lê Đại Hành, giờ vẫn là cây xăng Comeco, trong khi thủy đài điều tiết áp lực nước ở gần đó vẫn còn tồn tại. Cây xăng ở Thủ Đức cũng là trụ sở của hai công ty xăng lớn nhất miền Nam trước 1975.
TRỤ SỞ CỦA 2 CÔNG TY XĂNG LỚN NHẤT MIỀN NAM TRƯỚC NĂM 1975
Trụ sở của Shell trước năm 1975 nằm tại số 15 đại lộ Norodom (nay là Lê Duẩn). Tòa nhà này, xây dựng từ năm 1930, là trụ sở của Compagnie Franco-Asiatique des Pétroles – một công ty xăng dầu hoạt động ở Sài Gòn từ năm 1911.
Sau khi Compagnie Franco-Asiatique des Pétroles rút khỏi Đông Dương vào năm 1952, trụ sở này trở thành văn phòng chính của Shell Việt Nam và vẫn giữ biểu tượng hình con sò trên đỉnh. Ngày nay, tòa nhà này là trụ sở của Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), với biểu tượng con sò đã được thay thế bằng chữ P.
Trụ sở của hãng Esso, trước đây là của công ty Standard Vacuum Oil Company, nằm trên đại lộ Thống Nhứt, ngã tư với đường Hai Bà Trưng. Công ty này xây dựng tòa nhà vào năm 1955 và sau đó trở thành trụ sở của Esso.
Vào năm 2011, tòa nhà này đã bị phá bỏ để xây dựng một khách sạn 5 sao, thường được báo chí gọi là “Khu đất vàng 8-12 Lê Duẩn”, thuộc CTCP Đầu tư Lavenuе, nằm kế bên Diamond Plaza. Tuy nhiên, khu đất này vẫn còn trống suốt 10 năm qua và đã bị thu hồi do chuyển đổi trái pháp luật.
Những ký ức về cây xăng Sài Gòn xưa không chỉ là hình ảnh của những cây xăng và công ty dầu khí, mà còn là dấu ấn của một thời kỳ phát triển và chuyển mình của thành phố, phản ánh sự thay đổi và tiến bộ trong lĩnh vực dịch vụ và quản lý kinh doanh.
