hay còn được gọi là Nhà thờ Thánh Tâm Chúa Giêsu, là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo lâu đời và quan trọng nhất của Thành phố Hồ Chí Minh. Tọa lạc tại số 289 đường Hai Bà Trưng, quận 3, nhà thờ này có một lịch sử hình thành và phát triển đầy ắp những sự kiện đáng chú ý.
GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH CỦA NHÀ THỜ TÂN ĐỊNH (1860 – 1874)
Nhà thờ Tân Định có thể truy ngược lịch sử về năm 1860, khi Cha xứ Donatien Éveillard (1835-1883) đến Sài Gòn và bắt đầu sứ mệnh truyền giáo của mình tại đây. Vào năm 1874, cha Donatien chính thức sáng lập một giáo xứ Công giáo mới tại khu vực Tân Định, đặt tên là Giáo xứ Thánh Tâm Chúa Giêsu.
XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ (1874 – 1926)
Dưới sự lãnh đạo của Cha Donatien, nhà thờ đầu tiên đã được xây dựng với kinh phí 15.000 piastres (tương đương 38.000 Francs) và khánh thành vào tháng 12/1876. Cha Donatien cũng mời các nữ tu dòng Thánh Phaolô de Chartres đến đây để thành lập trại trẻ mồ côi và trường nội trú cạnh nhà thờ, được biết đến với tên gọi Trường Thánh Nhi Tân Định. Đến đầu những năm 1880, trường đã thu nhận khoảng 300 trẻ em.
Một thành tựu lớn khác của Cha Donatien tại giáo xứ Tân Định là việc thành lập nhà xuất bản tôn giáo, được biết đến với cái tên Imprimerie de la Mission. Đây là nơi ông dạy các trẻ em mồ côi từ Trường Thánh Nhi các kỹ năng cần thiết cho công việc in ấn. Cha Donatien qua đời vào năm 1883 và được chôn cất dưới hầm của nhà thờ, bia mộ của ông vẫn còn tọa vị ở đây tới nay. Sau đó, nhiều linh mục khác đã lần lượt đảm nhận trách nhiệm tại giáo xứ này, góp phần vào sự phát triển của nhà thờ trong giai đoạn tiếp theo.
THỜI KỲ TRƯỞNG THÀNH (1926 – 1945)
Vào những năm 1920, nhà thờ Tân Định được trùng tu và nâng cấp dưới sự ủy quyền của Linh mục Jean-Baptiste Nguyễn Bá Tòng (1868-1949), người sau này nổi tiếng là giám mục Việt Nam đầu tiên của Đông Dương, phụ trách giáo phận Phát Diệm. Trong thời kỳ này, tháp chuông cao 52,62m và tiền sảnh đã được xây dựng thêm ở phía trước của tòa nhà và một trần giả được tạo ra phía trên gian giữa.
GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN (1945 – 1974)
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nhà thờ Tân Định tiếp tục được tu sửa và mở rộng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của giáo dân. Nhiều hoạt động tôn giáo, văn hóa và xã hội được tổ chức tại đây, góp phần gắn kết cộng đồng Công giáo trong và ngoài giáo xứ.
Nhà thờ được sơn màu hồng phấn cả bên ngoài và bên trong từ năm 1957, khiến nhà thờ có biệt danh là “nhà thờ màu hồng”.
Toàn bộ công trình hiện được sơn màu hồng nổi bật cùng với mặt tiền gồm một tháp chính ở giữa và nhiều tháp phụ đối xứng. Trên đỉnh tháp chính cao 52,6 mét có cây thánh giá làm bằng đồng cao 3 mét. Bên trong có năm quả chuông, với tổng trọng lượng là 5,5 tấn. Hai tháp phụ có những tháp đèn, nhiều cửa sổ hoa gió với những hoa văn tạo vẻ vững chãi mà duyên dáng. Nội thất nhà thờ khá bề thế với hai hàng cột Gothic dẫn tới bàn thờ chính làm bằng đá cẩm thạch của Ý, tôn lên vẻ đẹp rất nhiều cho cả công trình kiến trúc. Hàng cột biên bên trái là nơi có các bệ tượng các vị thánh nữ, bên phải là bệ tượng các thánh nam.
HIỆN TẠI VÀ DI SẢN
Ngày nay, nhà thờ Tân Định vẫn là một trong những điểm đến hấp dẫn của Thành phố Hồ Chí Minh, thu hút du khách trong và ngoài nước bởi vẻ đẹp kiến trúc độc đáo và màu sắc nổi bật. Công trình được xem là một trong những biểu tượng văn hóa của thành phố, ghi dấu ấn của lịch sử Công giáo tại Việt Nam.
Với hơn 150 năm lịch sử, nhà thờ Tân Định đã trải qua nhiều giai đoạn hình thành và phát triển, chứng kiến những thăng trầm của lịch sử đất nước. Tuy nhiên, công trình vẫn giữ vững vai trò là một trung tâm tôn giáo, văn hóa và xã hội quan trọng, tiếp tục phục vụ cộng đồng Công giáo và đóng góp vào sự phát triển của thành phố.
Những hình ảnh nhà thờ Tân Định hiện nay:
